Visitatoren – Oktober 2017
Uitstel advies – vragen blijven onbeantwoord
Op 4 oktober delen de visitatoren mee dat er uiterlijk 16 oktober een advies komt. Op de vragen van de gemeenteleden reageert het college niet. Men geeft wel aan dat de betrokkenen met hun vragen terecht kunnen bij de visitatoren. Enkele dagen later vragen die dan ook opnieuw (171007) om beantwoording van de reeds drie keer gestelde vragen. Ze leggen ook uit waarom die vragen en de beantwoording voor hen belangrijk zijn.
Op 13 oktober deelt het college van visitatoren mee dat men de deadline niet haalt. Het college zegt te zoeken naar de erkenning voor de diepe pijn die is gevoeld. Desondanks komen er opnieuw geen antwoorden mee. Antwoorden die broodnodig zijn om enigszins rust te verschaffen. Op aanraden van het Bureau Slachtofferhulp besluiten G1, G8 en M1 een brief te schrijven (171014) waarin ze aangeven dat verder uitstel hen steeds verder in het nauw brengt. Opnieuw een vraag om hulp, maar deze wordt genegeerd.
Waarborgen hulpvraag – geen reactie
Ze beschrijven helder en expliciet dat ze de hulpvraag in moeten trekken als het advies niet aan een aantal redelijke voorwaarden kan voldoen. Die voorwaarden zijn gebaseerd op de kerkorde, bv. vrede door recht, gelijkwaardigheid, recht op inzage van stukken, hoor en wederhoor, etc. Daarnaast geven ze aan dat het nu niet mogelijk is om zonder waarborgen een gesprek aan te gaan met de kerkenraad. Als deze waarborgen niet in acht worden genomen, is de veiligheid van betrokkenen opnieuw in het geding. Betrokkenen zijn dan genoodzaakt om het traject met visitatoren stop te zetten. De schade die bij G1, G8 en M1 tastbaar aanwezig is, maakt doorgaan zonder waarborgen onmogelijk. Bureau Slachtofferhulp, dat bij het gesprek op 11 september aanwezig was, was hier ook volstrekt duidelijk in. Er komt op deze hulpkreet geen enkele reactie.
Advies Visitatoren
Des te vreemder is het dan ook dat op 27 oktober 2017 alsnog zonder enig spoor van meeleven een rapport en advies worden opgestuurd (171027). In tegenstelling tot wat visitatoren duidelijk als werkwijze (zie 170714 en 170915) hebben aangegeven, vraagt men nu toch om instemming en een reactie van de gemeenteleden. Het college handelt hiermee zelfs in strijd met de kerkorde. Dit betreft daarmee opnieuw een wijziging in de werkwijze van visitatoren. Het bevestigt het bange vermoeden en de terechte angst die in de afgelopen maanden steeds groter werd. Tot vervelens toe herhalen kerkleden hun vragen zonder een antwoord te krijgen; keer op keer gunnen de visitatoren zichzelf en de kerkenraad uitstel; diverse keren wijzigt men zonder dit eerst voor te leggen de werkwijze. Als er op deze wijze met het kerkrecht wordt omgegaan is er geen sprake meer van het behandelen van een hulpvraag.
Rapport en advies bieden geen veiligheid
In het rapport van het college van visitatoren staan rake dingen. Zo is volgens de visitatoren het gesprek van januari 2017 met de kerkenraad inderdaad geen eindpunt, maar een startpunt. Ook staat er dat verzoening pas mogelijk is na volledige erkenning. Over vertrouwen merkt men op dat dat gewonnen moet worden en dat dat niet als voorwaarde gesteld kan worden. Ook geven de visitatoren aan dat de kerkenraad wel degelijk verantwoordelijk is voor het handelen van KR-P1. De kerkenraad kan dit niet afdoen als een persoonlijk conflict. Deze terechte constateringen in het rapport van de visitatoren vormen een grote tegenstelling met het advies van adviseur VP2.
Toch sluit het concrete advies van de visitatoren geenszins aan bij de constateringen in hun rapportage. Het advies gaat niet verder dan het organiseren van een volgend gesprek tussen de kerkenraad en betrokkenen. Dit zonder waarborgen die bescherming en veiligheid bieden. Ook zonder dat men de kerkenraad of ons vraagt om met elkaar op basis van de feiten in gesprek te gaan. Behalve het ontbreken van de veiligheid voor betrokkenen, geeft men bovendien de kerkenraad opnieuw de kans om de feiten achter te houden voor G1 en G8. Voor M1 een vrijwel onhoudbare situatie omdat hij wél over alle relevante documenten beschikt.
Controverse? – waarheidsvinding niet verenigbaar met verzoening?
Het college maakt zelfs een opmerkelijke afslag. Zoals in september al uitgelegd willen M1, G1 en G8 verzoening op basis van feiten. We laten het aan anderen over om die feiten te beoordelen. Alsof dit een controverse zou zijn! Waarom blijft men daarvan weg? Hoe komt het dat ook dit college terugschrikt voor (het doen van) onderzoek? Omwille van de rust in de gemeente kiest het college er voor om niets uit te (laten) zoeken. Er wordt gesteld dat de kerkenraad de weg van verzoening wil en dat de betrokken gemeenteleden tegenovergesteld daaraan de weg van waarheidsvinding willen. Men zet het dus als tegenstelling neer. Daarmee heeft het college een controverse gecreëerd die niet bestaat. Bovendien plaatst men de betrokkenen in een onterecht kader. Waarom is het na drie jaar nog steeds verkeerd om de vrede te zoeken door de weg van het kerkelijk recht te zoeken?
Een andere opmerkelijke keus is het feit dat M1 als hulpje van G1 wordt neergezet. Het college zou, zie het gespreksverslag, toch echt beter moeten weten. Deze suggestieve weergave beschadigt de leden nog verder en dieper. Het draagt bij aan de door de kerkenraad gepropageerde beeldvorming. Dat men M1 miskent als partij komt ongelooflijk hard aan. Hij wordt totaal niet serieus genomen. Ook de visitatoren kunnen dus kennelijk ‘gewoon besluiten’ om iemand gaandeweg het traject een andere rol toe te dichten. Het resultaat hiervan is dat M1 buitenspel wordt gezet en dat G1 en G8 nog verder worden geïsoleerd. Als M1 hulp vraagt om de kwestie binnen de kerkelijke kaders op te kunnen lossen, hoe haalt dit college het dan in zijn hoofd gewoon te beslissen dat hij géén hulpvrager zou zijn?
Verslagenheid bij de hulpvragers
Zoals betrokkenen al vreesden is de uitvoering van het advies van het college niet reëel. Verder is het niet haalbaar en ook onmogelijk. Aangezien er geen waarborgen zijn ingebouwd, kan de schade alleen maar groter worden. Er wordt weliswaar opgemerkt dat er sprake is van een trauma, maar daar houdt men in het advies duidelijk geen rekening mee.
Als je als slachtoffer van smaad en laster in gesprek moet met een kerkenraad die zich steeds opnieuw niet betrouwbaar opstelt, is dat al vrijwel onmogelijk. Maar als een kerkenraad de smaad en laster wil verbergen en ontkent, dan heb je geen enkele basis voor een gesprek. De visitatoren houden zich er ook ver van. Men wil géén kennisnemen van het feitenmateriaal. Hoe is dat mogelijk? Ligt hier ook een taak voor de GKV? Wat is überhaupt de rol van visitatoren als men vindt dat handelen van broeders niet beoordeeld kan worden? Misschien is het dan voor gemeenteleden die niet bij ‘de broeders’ horen beter als er geen college bestaat. De visitatoren hebben hun oren duidelijk laten hangen naar de wensen van de kerkenraad.
Ondergeschikte hulpvraag
De visitatoren hebben onze hulpvraag ondergeschikt gemaakt aan het belang van de kerkenraad. Zo wordt het later in een eindgesprek met de visitatoren ook gezegd: de kerkenraad heeft hulp nodig.
Kortom, het gespreksverslag van 11 september en de rapportage / het advies zijn niet met elkaar te verenigen. In het gespreksverslag staat heel duidelijk hoe de hulpvraag (ook) door M1 is geformuleerd. In het advies sluiten de visitatoren M1 bewust als partij uit. Uit het eindgesprek blijkt dat visitatoren ‘er bewust voor gekozen’ hebben om hem erbuiten te houden.
G1, G8 en M1 kunnen niet leven met het advies van de visitatoren. Het gecreëerde beeld blijft bestaan, erkenning kan hieruit niet volgen, er is geen sprake van transparantie. Terugkijken vindt men niet nodig, maar juist bij slachtoffers van smaad en laster is erkenning essentieel. De bereidheid om te vergeven kan niet worden ingevuld, want er is sprake van ontkenning en verbergen. Een gemiste kans voor het ‘kerkelijke systeem’, het heeft hier niet gewerkt. Het college heeft zich uiteindelijk niet bekommerd om de hulpvragers.
Acties Acties
college van visitatoren G1, G8 en M1