November 2016
Dertien meningen
Op 2 november vindt er nog een gesprek plaats tussen G1/G8, KR13 en KR14. KR13 blijft vasthouden aan de stelling dat een aantal onderwerpen niet mag worden aangesneden in het excuus. Ook benadrukt hij steeds weer dat hij binnen de kerkenraad heel hard heeft moeten knokken. Zonder hem zou er überhaupt geen excuus zijn geweest. Hierop merkt G1 op dat het dan maar de vraag is of de hele kerkenraad achter het excuus staat. Hierop reageert KR13 gepikeerd dat hetgeen G1/G8 hem hebben verteld slechts een van de vele versies is die er rondgaan. Juist dat gegeven zou hij serieus moeten nemen. Want, hoe is het mogelijk dat een kerkenraad op een cruciaal punt er kennelijk 13 verschillende meningen op na houdt?
Geen erkenning – ver(t)rek maar
Voor G1/G8 hoeft het rondom het excuus allemaal niet snel te gaan, maar wel zorgvuldig. KR13 en KR14 geven desondanks nogmaals aan zich niet in de feiten te willen verdiepen. Ze willen zo snel mogelijk een verzoeningsdienst beleggen. Dit raakt mij nog steeds. Wat zorgt er toch voor dat ambtsdragers zo snel mogelijk van narigheid af willen zijn? G8 vraagt in het gesprek nadrukkelijk hoe de kerkenraad invulling wil gaan geven aan ‘herstelwerkzaamheden’. Deze vraag blijft onbeantwoord. Hierop geeft G8 aan dat het nu heel spannend wordt. Hij vraagt zich af of een goede verwoording op papier ernstig verzwakt kan worden door toedoen van de kerkenraad. KR13 en KR14 begrijpen niet dat G1/G8 niet heel erg blij zijn. Ze nemen hen dat zelfs kwalijk.
KR14 eist vertrouwen van G1/G8, anders vindt hij het niet langer fair om zich in te moeten zetten voor G1/G8. G1 geeft aan dat het eisen van vertrouwen misplaatst is. Wat zij graag ziet is dat de kerkenraad zich vanaf nu inspant om betrouwbaar te willen zijn. Dat, én de erkenning dat ze de dupe geworden zijn van de gedogende houding van de kerkenraad is nu nodig.
KR13 en KR14 zijn boos om deze reactie en geven aan zich hierdoor gekrenkt te voelen. KR14 geeft aan dat G1/G8 dan maar beter uit de kerk kunnen vertrekken, want zonder vertrouwen is het onwerkbaar. De opdracht van KR13 en KR14 aan G1/G8 om gewoon weer deel te nemen aan alles is onzuiver. G1/G8 mogen niet twijfelen aan de kerkenraad, tegelijkertijd wordt er geen openheid gegeven over genomen besluiten. Het besluit van mei 2016 blijft ook nu onbespreekbaar. Voor wat er excuus is gemaakt, blijft volstrekt onhelder. Wel is duidelijk dat G1 en G8 aan hun eisen moeten voldoen en dat zíj vooral over alles zullen móeten heenstappen.
Pro forma bezwaar
Op 11 november dien ik via een advocaat samen met G1 een pro forma bezwaar (161111) in bij de kerkenraad. Ook ik ben slechts mondeling ingelicht over het excuusbesluit van 3 oktober. Aangezien er tot op heden geen letter op papier staat, willen wij de besluittekst ontvangen. Om te voorkomen dat er opnieuw domweg geen reactie komt, is het nodig hiervoor een advocaat in te schakelen. Ik lever het pro forma bezwaar persoonlijk af bij scriba KR-S2.2, die aangeeft dat de kwestie voor hem ‘een zwart gat’ is. Enkele dagen later dient G1 op dezelfde wijze een pro forma bezwaar (161114) in tegen het mei-besluit. Ik kan daarin niets betekenen, want ik ben al in het bezit van het mei-besluit. Wél ben ik al die tijd van mening dat de besluiten aan betrokkenen toekomen, maar het is aan de kerkenraad om dit aan te leveren.
Onder druk gezet
Ondertussen voel ik de druk die men op mij uitoefent toenemen. Ik geef namelijk aan dat ik het nog steeds nodig vind dat er wel transparant wordt gehandeld. Een excuus zonder invulling heeft volgens mij geen enkele waarde. Op deze manier is het excuus niet meer dan een gebaar dat wordt gemaakt. Een gebaar waarmee goede sier gemaakt kan worden, maar wat bedoeld is om verantwoordelijkheid te ontlopen. Na zoveel leed waarbij de ballast uitsluitend bij gemeenteleden is gelegd, kan en mag dit niet waar zijn.
KR13 voelt zich kennelijk in zijn eer aangetast omdat ik het aandurf het niet met hem eens te zijn. Na afloop van de dankdagdienst maakt hij me duidelijk dat ik me er vooral niet mee moet bemoeien. Ook geeft hij aan dat hij de brieven van KR-P1 niet wil betrekken bij wat er nu nodig is. KR13 wil gewoon een snelle oplossing en wil bovendien dat iedereen zich daar naar schikt en hem daarvoor bedankt. KR14 voegt hier later tijdens een ingelast huisbezoek aan toe dat hij de pro forma bezwaren ziet als een dolksteek in de rug.
Ik voel dat ik hem hierdoor als voormalig vriend kwijtraak en dat doet zeer. Tegelijk besef ik dat het vermogen om met een gemeend excuus te komen niet iedereen gegeven is op het moment dat mensen zich niet erkend voelen in hun pogingen om orde op zaken te stellen. Hun inspanningen en intenties tellen dan zwaarder dan een zuivere invulling van het ambt. Het blijft moeilijk om dat bespreekbaar te maken. Ik vraag me inmiddels niet meer af of dit op meer plekken in kerkelijk Nederland het geval is.
Brieven kerkenraad
Op 28 november krijgen we op de beide pro forma bezwaren een reactie van de kerkenraad. Deze antwoorden zijn volledig tegenstrijdig aan elkaar, waaruit de twee kampen binnen de kerkenraad zichtbaar worden. In de ene brief worden een hele rij excuses (161128a) opgesomd en wordt aangegeven dat de kerkenraad zich verantwoordelijk weet voor de schade die dit in de afgelopen jaren heeft gegeven. In de andere brief wordt echter meteen het deksel weer gesloten, men wenst geen openheid te geven over de onjuiste informatie die in het advies staat. Van het mei-besluit ontvangt G1 slechts een samenvatting (161128b) waarin overigens ook feitelijke onjuistheden staan. Omdat we dit desondanks nog steeds goed willen afsluiten, besluiten we om in te gaan op de excuusbrief (161128a).
Oproep van de diaconie
Binnen de diaconie neemt de onrust over de kwestie verder toe. Mede door mijn terugtrekken als voorzitter is er een discussie gestart over het avondmaal. Is het nog mogelijk om onbezwaard avondmaal te kunnen vieren, op het moment dat meerdere diakenen aangeven moeiten te ervaren? Er wordt besloten om namens diaconie een brief (161124) te sturen aan de kerkenraad waarin deze moeiten zijn verwoord. De kerkenraad krijgt een oproep te doen wat nodig is om het conflict op te lossen. Naar aanleiding van deze brief wordt de diaconie uitgenodigd voor een gesprek met het moderamen op 1 december. Namens het moderamen zijn KR-P2 en KR-S2.2 aanwezig. Op verzoek van de diakenen besluit ik ook bij dit gesprek aanwezig te zijn.
In het gesprek meldt KR-P2 dat de kerkenraad juist een goede stap heeft gezet door excuus te maken voor zijn aandeel in het conflict. Over de andere brief spreekt hij niet. KR-S2.2 komt opnieuw niet veel verder dan aan te geven dat het voor hem een ‘groot zwart gat’ is. Als diakenen houden we beide kerkenraadsleden voor dat het maken van excuus ook om acties vraagt waaruit de oprechtheid blijkt. Een excuus vraagt om invulling en in dat kader is het goed om ook openheid te geven aan de gemeente. De diakenen dringen erop aan de excuusbrief ook aan de gemeente te sturen. Daarmee krijgt het excuus enerzijds de status dat het ook echt gemeend is door de kerkenraad. Anderzijds krijgen G1/G8 daarmee de erkenning die nodig is. De excuusbrief dient dan tevens als rectificatie op de eerdere berichtgeving door de kerkenraad aan de gemeente.
KR-P2 zegt toe dit voorstel te bespreken in de kerkenraad, maar het is duidelijk merkbaar dat hij reserves inbouwt. We vernemen van de kerkenraad dan ook nooit meer enige reactie op dit voorstel.
Nieuwe interne spanning
Binnen de kerkenraad loopt intussen de ‘interne’ spanning hoog op. KR-P1, nog steeds lid van de kerkenraad, vindt het totaal ongepast om een excuusbrief te schrijven aan ons. Voor hem is daarmee een grens bereikt. Vanwege ‘het broddelwerk van de kerkenraad’ besluit hij niet langer deel uit te willen maken van de kerkenraad. Hij vertrekt. In het kerkblad staat dat hem ontheffing is verleend vanwege zijn te drukke werkzaamheden. Dat is hoe het in het kerkblad wordt medegedeeld aan de gemeente. In de gemeente valt dit bericht op. Op de nieuwjaarsreceptie krijgen zowel G1 als ik de vraag van diverse gemeenteleden of we nu tevreden zijn. Dat kan overigens met alle denkbare nuances gevraagd worden en zo is dat dan ook.
Acties kerkenraad Gezamenlijke acties Acties kerkleden