Generale Synode GKv (Goes 2020)
(Bijgewerkt tot en met augustus 2021)
Zorg omtrent de ICG
Op 28 december 2019 sturen we een brief (191228) aan de Generale Synode van de GKv. In deze brief spreken we onze zorgen uit over de positie van de Interkerkelijke Commissie Geschiloplossing (ICG) in het kerkrecht. Dit naar aanleiding van een rapport van Deputaten Advies & Bijstand waarin een voorstel ter besluitvorming aan de GS wordt voorgelegd om te besluiten tot een formele positie van de ICG in het kerkrecht.
Kerkorde – synode
Op 30 december 2019 sturen we een tweede brief (191230) aan de Generale Synode van de GKv. In deze brief roepen we de GS op tot een herbezinning over de toepassing van het ambtsgeheim en spreken we onze zorgen uit over de concept kerkorde GKv-NGK. De synode behandelt – geheel ten onrechte – de brieven van MKIO alsof het revisieverzoeken zijn. En zoals het ook de andere revisieverzoeken vergaat, worden ook de brieven van MKIO afgewezen. Hiermee ontstaat dan een afstemmingsprobleem tussen de GKV en de NGK, daar de NGK de onderwerpen wél op de agenda plaatst. Op 28 november 2020 (201128) neemt de GS een besluit omtrent machtsmisbruik. In maart 2021 geeft de Werkgroep Toekomstige Kerkorde aan dat de brieven van MKIO hierin zijn meegenomen. Het besluit luidt als volgt:
Besluit 4:
de commissie daarnaast op te dragen te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om, zo mogelijk samen met de kerken die aan het Meldpunt Seksueel Misbruik zijn verbonden, te werken aan bewustzijn, preventie en aanpak rondom het thema machtsmisbruik, en daarover met voorstellen te komen.
Gronden:
- Het onderwerp machtsmisbruik is wel verwant met dat van seksueel misbruik, maar vraagt om een eigen definiëring, beoordeling en aanpak.
- Gezien het belang van het onderwerp is het goed om te onderzoeken of voor een adequate afhandeling van meldingen omtrent machtsmisbruik meer nodig is dan de huidige kerkrechtelijke mogelijkheden.
Komt inhoud brieven december 2019 nog aan de orde?
(Bijgewerkt tot en met augustus 2021)
Onder andere naar aanleiding van dit besluit sturen we de GS een brief waarin we vragen om de eerdere brieven van december 2019 met terugwerkende kracht alsnog ontvankelijk te verklaren (210125) en deze ook inhoudelijk te beantwoorden. Behalve het bovenstaande besluit worden ook kerkrechtelijke argumenten aangevoerd. Tevens vragen we de GS een uitspraak te doen over de wijze waarop de deputaten kerkrecht zich van hun taak gekweten hebben jegens ons. De ontvangstbevestiging volgt al snel, op 4 februari (210204), maar het blijkt toch nodig te zijn nog een herinnering te sturen (210517). Dan volgt er een vlotte reactie die echter de wenkbrauwen doet fronsen (210519). Voordat we als platform hier serieus op in willen gaan, stellen we logischerwijs eerst verhelderende vragen over het aanbod dat wordt gedaan (210523). Hoewel we graag een gesprek willen hebben is dat uiteraard iets wezenlijk anders dan een hoorzitting vanwege een revisieverzoek. Een revisieverzoek dat er niet is…
– Klik hier voor brief 210125 van MKIO
– Klik hier voor document 210519 van moderamen GS
– Klik hier voor brief 210523 van MKIO
Moderamen van de generale synode GKv komt er niet uit
Op 14 juni ontvangen we een mailtje met daarin een soort reactie op de vragen die aan de synode gesteld zijn (210614).
In uw bericht van 23 mei 2021 stelt u vragen over het doel van de hoorzitting die u is aangeboden. Een eventuele hoorzitting vindt plaats in het kader van uw verzoek om revisie van het synodebesluit waarmee uw brieven van 28 en 30 december 2019 niet ontvankelijk zijn verklaard. Op grond van art. 4.2 van de generale regeling voor revisieverzoeken heeft u het recht gehoord te worden. U krijgt in de hoorzitting gelegenheid om toe te lichten waarom u vindt dat genoemde brieven wel ontvankelijk zijn. Uw andere oproepen en verzoeken aan de synode vallen buiten het kader van de hoorzitting.
Na de hoorzitting neemt de synode een besluit over uw revisieverzoek. De generale regeling voor revisieverzoeken noemt geen termijn waarbinnen dat besluit genomen moet zijn.
Op de andere verzoeken die u doet in uw brief van 25 januari 2021 kunnen wij nog niet reageren. We verwachten dat we bij de mededeling van het besluit op uw revisieverzoek ook antwoord kunnen geven op die verzoeken.
Naar aanleiding van deze mail valt het volgende te concluderen:
- Moeilijke vragen worden genegeerd;
- Er is op geen enkel moment een revisieverzoek gedaan, maar de synode dwingt kerkleden door het zo te blijven bestempelen in een route waarbij de synode het laatste woord blijft houden. Het is extra pijnlijk omdat het onderwerp nu juist was dat G1 en M1 mogelijk machtsmisbruik willen voorkomen en daar een oplossing voor geboden hebben;
- De synode erkent dat kerkelijke procedures eindeloos kunnen worden opgerekt vanwege het ontbreken van antwoordtermijnen. Al vanaf december 2019 gaat men vragen uit de weg;
- Het moderamen van de synode vindt dat het zonder opgaaf van redenen kan stellen de verzoeken 2 tot en met 5 niet te beoordelen, terwijl het wel onder zijn verantwoordelijkheid valt;
- De synode heeft zelf onderscheid gemaakt tussen verzoek 1 en de overige verzoeken uit brief 210125, maar voegt het nu gemakshalve weer samen op een wijze die niet volgens het procesreglement is.
GS dwingt MKIO in procedureel onjuiste revisieroute
Op 27 augustus vraagt het moderamen aan MKIO om duidelijkheid te willen geven over het wel of niet gehoord te willen worden tijdens een hoorzitting (210827). MKIO wil nu nog één keer de moeite nemen om het moderamen duidelijk te maken dat er nooit een revisieverzoek is gedaan en dat de gevolgde procedure kerkrechtelijk onjuist is. MKIO maakt in een eerste brief duidelijk waarom de hoorzitting niet gewenst is (210828.1b).
Ingebrekestelling Generale Synode
Op dezelfde dag wordt er nog een brief gestuurd aan de GS, waarin het moderamen in gebreke wordt gesteld (210829). Helaas maakt MKIO de vergissing om eerst een conceptversie op te sturen (210828.2b). Die fout wordt een dag later hersteld door alsnog de definitieve versie van de brief op te sturen (210829). Het gaat daarbij om het zonder opgaaf van redenen niet in behandeling nemen van een viertal verzoeken, waar onder de gevraagde beoordeling van de wijze waarop deputaten kerkrecht M1 en G1 in de afgelopen jaren van inhoudelijke reacties hebben onthouden. MKIO meent dat door de GS het eigen procesreglement niet wordt nageleefd.
– Klik hier voor brief 210125 van MKIO
– Klik hier voor document 210519 van moderamen synode
– Klik hier voor brief 210523 van MKIO – vragen aan moderamen
– Klik hier voor mail 210614 – antwoorden van moderamen
– Klik hier voor mail 210827 – herinnering hoorzitting van moderamen
– Klik hier voor brief 210828.1b van MKIO – onjuiste toepassing reglement
– Klik hier voor brief 210829 – ingebrekestelling GS
Overige communicatie is verderop in het overzicht ‘communicatie GKV’ te vinden.
Werkgroep toekomstige kerkorde – machtsmisbruik
In de mailing wordt ook de werkgroep toekomstige kerkorde meegenomen. Deze werkgroep reageert inhoudelijk op 14 maart 2020 (200314) en geeft aan dat het onderwerp aan de orde komt op de vergadering van de GS en van de landelijke vergadering van de NGK. Ook heeft NGK zelfs al een besluit genomen waaruit blijkt dat men actie wil ondernemen op het punt van machtsmisbruik. De werkgroep heeft de intentie dat de rechtsbescherming van kerkleden wordt geborgd in de nieuw te ontwerpen kerkorde. Op 8 september 2020 komt de werkgroep toekomstige kerkorde met een nieuw concept van de kerkorde en men voorziet deze ook van een toelichting. In de toelichting valt het volgende te lezen (200908):
In de reacties [op de concept kerkorde] werd aandacht gevraagd voor het gevaar van machtsmisbruik. Het is echter niet duidelijk wat de kerkorde daartegen zou kunnen doen, anders dan wat al in B21.1 staat. Een meldpunt zoals er bestaat bij seksueel misbruik, is er in gevallen van machtsmisbruik nog niet. Het is aan de kerken of dat alsnog zou moeten gebeuren, waarbij ook helder moet zijn hoe zo’n meldpunt vruchtbaar kan werken. Overigens wordt ook het meldpunt seksueel misbruik niet genoemd in dit concept; alleen de klachtencommissie.
Ook is gevraagd of kerken niet een VOG zouden moeten verplichten voor al hun werkers. Uiteraard is er geen bezwaar tegen wanneer kerkenraden daartoe besluiten, maar het voert te ver om het in de kerkorde aan alle kerken voor te schrijven. Het is een middel dat de overheid aanreikt, maar dat slechts beperkt hulp biedt. Laten de kerken zich vooral toeleggen op de eigen middelen: het onderling toezicht, met de openheid die past bij christenen die van genade leven en dus eerlijk kunnen zijn over hun eigen zwakheid.
Omdat er verwezen wordt naar KO B21.1 volgt hier ook die tekst:
B21 integer handelen
B21.1 De ambtsdragers en overige werkers in de kerk handelen in overeenstemming met de gedragscode die op hen van toepassing is.
Een kenmerk van machtsmisbruik is dat mensen die leiding behoren te geven zich niet houden aan wat men van ze zou mogen verwachten. Als de werkgroep er desondanks gewoon op vertrouwt dat diezelfde leidinggevenden zélf hun eigen handelen open en eerlijk gaan beoordelen, is het zomaar mogelijk dat het vertrouwen misplaatst is. Alleen al het feit dat er geen toetsing mogelijk is, zegt al genoeg. De recente uitspraken van de GS waarin heel duidelijk wordt gesteld dat het doen en nalaten van kerkenraden/kerkenraadsleden niet kan worden beoordeeld, worden hiermee bewust of onbewust over het hoofd gezien. Er wordt eenvoudigweg van uitgegaan dat een kerkenraad integer is. Het gewone kerklid is niet in beeld, want die kan niet ‘toezien’, als hij al de durf heeft om het bij de eigen leidinggevenden aan te kaarten. De aanname dat er sprake zou zijn van een gedragscode voor ambtsdragers gaat niet op voor de ambtsdragers van de GKv. Op 21 september 2020 ontvangen we bericht van de werkgroep (200921).
Op 27 maart ontvangt MKIO een brief van de werkgroep toekomstige kerkorde. Deze brief (210327) vormt een reactie op de brief die op 11 november 2020 is verstuurd aan de Deputaten Kerkrecht. Het is een positieve brief waaruit onder andere duidelijk wordt dat de brieven van december 2019 wél zijn meegenomen in de verdere besluitvorming. Dit is in tegenspraak met het besluit van de synode die heeft geschreven dat de brieven van december 2019 als zijnde revisieverzoeken zijn afgewezen. Hoe dan ook, het is een reactie om toch dankbaar voor te zijn.
Deputaten kerkrecht
Op 25 januari 2020 (200125.1) versturen we een brief aan deputaten kerkrecht. Naar aanleiding van een aantal casussen binnen de GKv zijn er inmiddels een aantal vragen opgesteld die om een duidelijk antwoord vragen. We hopen dat de deputaten ons en anderen een stuk wijzer kunnen maken. Deze deputaten geven aan de vragen te zullen bespreken (200125.2) in de vergadering van maart 2020. Op 6 april 2020 (200406) vragen we opnieuw of de vragen over het kerkrecht al beantwoord kunnen worden. Ook vragen we naar de status van de brieven van 28 en 30 december 2019. Helaas moeten deze deputaten nog afzien van het beantwoorden van de brieven vanwege het corona-virus (200411). Begin juni informeren we naar de werkzaamheden (200610), waarop men (200615) aangeeft dat er begin juli 2020 weer een start wordt gemaakt. Op 5 augustus (200805) ontvangen we opnieuw bericht dat men in september aan de beantwoording van onze vragen zal toekomen. We bedanken de deputaten op 7 augustus voor deze berichtgeving (200807). Op 11 november 2020 vragen we bij de deputaten kerkrecht (en bij de werkgroep toekomstige kerkorde) opnieuw aandacht voor de rechtsbescherming van kerkleden (201111). In deze brief vragen we de deputaten en de werkgroep om de rechtsbescherming op een zeer eenvoudige manier vorm te geven:
[. . .] De meest concrete vraag is heel eenvoudig: kunt u aan de kerkorde toevoegen dat leden zich voor die zaken die niet in het kerkrecht zijn opgenomen en geen geloofskwesties betreffen bij de burgerlijke rechter kunnen vervoegen? Alleen al met het toevoegen van die zin schenkt u leden de bescherming dat zij niet vanwege een [. . .] (dus aanspraak maken op grondrechten) kunnen worden veroordeeld. Bent u tevens bereid om aan die extra zin ruchtbaarheid te geven? Het is nu te makkelijk om naar ‘buiten’ te schermen met het feit dat dit altijd al zou mogen, terwijl naar ‘binnen’ toe er heel hard over geoordeeld wordt met een beroep op bijbelteksten. De gevolgen daarvan wens je niemand toe. [. . .]
Hoe krijg je bij deputaten kerkrecht een antwoord op inhoud?
(Bijgewerkt tot en met augustus 2021)
Ook nodigen we de aangeschrevenen uit om het gesprek met ons aan te willen gaan. Op 14 november 2020 zeggen de deputaten toe hierop met een reactie te komen. In dezelfde brief komen de deputaten nu ook met een antwoord op onze eerdere vragen van 25 januari (201114). Helaas hebben de deputaten er 10 maanden over gedaan om dan met een afwijzing te komen. Hiervoor worden drie redenen aangevoerd, waarop we vervolgens in januari 2021 op reageren (210104). In onze ogen zijn de drie redenen geen van alle plausibel, zeker niet gezien de taakstelling van deze deputaten. Een maand later volgt de ontvangstbevestiging van Deputaten Kerkrecht (210208). Vanwege corona wordt er geen toezegging gedaan over de termijn van beantwoording. Deputaten Kerkrecht hebben nu al heel wat toezeggingen gedaan, maar hebben tot op heden (april 2021) het beantwoorden van de vragen over het kerkrecht vanaf december 2019 niet ingevuld. Op 16 april (210416) bevestigen Deputaten Kerkrecht dat de antwoordtermijn onduidelijk is. Op 17 mei ontvangen de Deputaten Kerkrecht dan ook een herinnering (210517), waarop meteen een nogal ontwijkend antwoord komt (210518). De deputaten geven aan dat ze in coronatijd niet over inhoudelijk zaken vergaderen, maar slechts over procedurele zaken. We kunnen alleen maar hopen dat de vergaderingen meer inhouden dan het vaststellen van de agenda. Op 30 juni komen er wat antwoorden op de gestelde vragen (210630). Omdat diverse vragen ontweken worden en de antwoorden op veel punten erg vaag blijven, geven M1 en G1 de deputaten nog een laatste kans om de nalatigheid in orde te maken (210818). Daarnaast is deze brief een ingebrekestelling vanwege het nog steeds niet behandelen van de brief van november.
– Klik hier voor brief 210104 aan Deputaten Kerkrecht met vragen over de werking van het kerkrecht
– Klik hier voor antwoordbrief 210630 van deputaten kerkrecht
– Klik hier voor brief 210818 aan Deputaten Kerkrecht met daarin opgenomen de ingebrekestelling
Overige communicatie is verderop in het overzicht ‘communicatie GKV’ te vinden.
Deputaten hoger beroep
Dezelfde vragen sturen we ook op aan de deputaten hoger beroep (200201). Deze deputaten interpreteren het beantwoorden van onze vragen als het geven van een advies en zien mede om die reden af (200225) van het beantwoorden van de veralgemeniseerde vragen. Op 28 maart worden de vragen nogmaals aan de deputaten voorgelegd (200328) en uit het onjuiste kader gehaald. Er is namelijk geen advies gevraagd, er is gevraagd naar de werking van het kerkrecht. Het zou dan niet moeten uitmaken wíe de vraag stelt. Een maand later vragen we of de brief ontvangen is en of er op gereageerd kan worden (200430). Die beantwoording volgt op 23 juli (200723) en helaas is het opnieuw een afwijzing. Overigens is het tevens een doorverwijzing naar deputaten kerkrecht, maar toch zijn we teleurgesteld in deze wijze van beantwoording (200724).
Openstaande (re)acties:
(Bijgewerkt tot en met augustus 2021)
- Er wordt een reactie van de Deputaten Kerkrecht verwacht op de ingebrekestelling zoals verwoord in de brief van M1 en G1 d.d. 18 augustus 2021;
- Op 28 augustus 2021 is een brief aan de GS gestuurd waarin duidelijk word gemaakt waarom een hoorzitting een onjuiste procedurele is;
- Op 29 augustus 2021 stelt MKIO de GS in gebreke wegens het onbehandeld laten van de eerdere verzoeken van MKIO.
Overzicht communicatie GKv- instanties
Acties Mijnkerkinorde Acties GS GKv
en deputaatschappen
Achtergrondartikelen bij Generale Synode GKv Goes 2020
(*) Redactie Mijnkerkinorde – 20 november 2020:
Op last van de adjunct-hoofdredacteur van het Nederlands Dagblad zijn de hyperlinks naar artikelen in het Nederlands Dagblad verwijderd.
| Bron | Verwijzing artikel |
| Nederlands Dagblad |
200314 – Zorg voor een leefbare oplossing voor kerkleden in de knel |
| Nederlands Dagblad | 200309 – Predikantszaken eenvoudiger |
| Nederlands Dagblad | 200208 – NGK en GKv besluiten unaniem voor eenwording |
| Nederlands Dagblad | 200208 – Eerste echte besluit van NGK-GKv – We gaan samen verder |
| Nederlands Dagblad | 200125 – Losmaking predikant werkt in de PKN net zo |
| Nader Bekeken |
200124 – Procedurefouten GS inzake revisie besluiten M-V |
| Reformatorisch Dagblad | 200124 – Synode GKV bespreekt Bijbelse onderbouwing van besluit vrouw in ambt |
| Nederlands Dagblad | 200120 – Is er in de PKN meer gereformeerde ruimte dan in de GKv |
| Nederlands Dagblad |
200104 – Fusiekerk |
| Nederlands Dagblad |
200104 – Een kerkorde is een momentopname |
| Nederlands Dagblad |
191228 – Een fusiekerk zonder het mooie van geloven |
| Nader Bekeken |
191213 – Een nieuwe kerkorde en het recht van Christus |
| Reformatorisch Dagblad |
191203 – Kennis van eigen kerkregels vaak onvoldoende |
| CIP.nl | 190613 – Nieuwe kerkorde NGK en vrijgemaakten: avondmaal verandert |
| Website www.onderwegnaar1kerk.nl | 171111 – Toelichting bij besluiten GS Goes |